Eindhoven en electronica

dat de Eindhovense labs zo belangrijk ware is duidelijk. er was destijds al een directe lijn eindhoven - düsseldorf - köln. ben erg benieuwd naar deze opnamen.

wanneer ik ze morgen heb gehoord reageer ik nog wel hier. overigens vergeet je Köln en München in je rijtje steden Vasquesz.

Ik weet er dan ook geen reet vanaf. Met parijs bedoelde ik bijvoorbeeld Jarre. Geen idee of dat nou echt een innovator was.

Maar alleen al de gedachte dat allerlei dingen die later bij Kraftwerk, Jarre, OMD of Derrick May opdoken, al ooit zijn gedaan door een ingenieur bij Philips maakte dat ik het waard vond dit topic te openen.

Ja, vroeger was het fröbelende kietelmuziek, dat is het nu nog steeds en dat zal het over een jaar of 20 ook wel zijn.
Maar natuurlijk hartstikke invloedrijk. Zo dacht ik altijd dat The Feelies de grondleggers van de hoornen brillen waren, maar in Eindhoven liep men er in '56 al mee.

Hihihi.
Maar toch: dat pompende ritme wat ergens rond 0:58 begint in dat stuk van Kid Baltan: fantastisch. 1956!
Die Oosterse melodie van dat andere mp3-clipje trouwens ook. Wauw.

nog steeds zie je mensen overigens op kleine arty festivals vreemd opkijken wanneer er een meisje (het zijn tegenwoordig toch vaak meisjes.. vreemd) een theremin ehh bedient.

Maar is dat echt zo? Ergens als eerste mee zijn is iets anders dan veel invloed hebben.

@martijn g. en ook bob: je zou eens kunnen (want je moet niks ;-) luisteren naar de radiodocumentaire die Paul Morley onlangs op de BBC verzorgde en waar Omar in zijn lijstje van week 27 naar verwees. Het is een alternatieve, beter nog (bob!): parallelle, geschiedenis van de rockmuziek. Parallel/alternatief als in: niet Elvis/Chuck Berry/Beatles-->nu (kort door de bocht), maar Stockhausen/Can/Kraftwerk--> nu. Hoe de avantgarde van invloed is geweest op en verantwoordelijk gehouden kan worden voor de vooruitgang in de rock/popmuziek. Heel vlot en met veel humor verteld, als ook met fragmenten van genoemde artiesten. De show is helaas niet meer on-demand oproepbaar, maar als je soulseekloos bent en wél geïnteresseerd dan kan ik 't voor je op een cd'tje branden.

(x-post theo: juist! ;-)

Maar het feit dat iemand eerst is maakt het mogelijk dat er ook iemand tweede kan zijn, en derde... En dat gebeurde ook. Na de jaren vijftig gingen meer publieke omroepen (o.a. in Frankrijk) en bedrijven geld investeren in geluidsstudio's (denk aan de BBC Radiophonic Workshop in de jaren '60, waar mensen als Delia Derbyshire betaald werden om elektronische geluiden en muziek te maken - [het Dr. Who thema komt ook uit die studio]). 'Eindhoven' is misschien niet van directe invloed geweest (als in: "Hallo wij zijn Ralf en Florian en we zijn enórm fan van Dick Raaimakers") maar was wel een wegbereider, een van de eerste schakeltjes die er voor zorgde dat elders ook weer verder geëxploreerd kon worden, wat weer invloed had op anderen etc.

Ik ben in ieder geval erg nieuwsgierig naar die cd's.

Dat geldt idd bijvoorbeeld voor de theremin. Maar dat is toch meer een 'effectjes-apparaat', dat na de horrorfilms van de jaren '30 - '50 in de popmuziek vooral opduikt om juist naar dat soort geluidseffecten te verwijzen.

Of de uitvinding van zo'n instrument nu echt "van invloed" was op de popmuziek? Hmm.
Daarom ook hoort het rijtje 'Geschiedenis van de elektronische muziek' misschien wel eerder te beginnen dan bij het NatLab, maar als je het hebt over de structuren en ritmes die je later bij Kraftwerk en house terughoorde (in plaats dus van 'geluidjes'), dan kun je toch niet veel verder terug dan '56 denk ik.

http://www.near.nl/

Overigens -nu ik ook het stuk heb gelezen in de Volkskrant- doen ze wel heel erg of het hier allemaal begonnen is (Was DJ Tiësto een slagersjongen geworden?....dat zou 1 voordeel geweest zijn). Natuurlijk begonnen de echte experimenten al goed in de jaren 30/40. Maar het lijkt me los daarvan een heel interessant document en een deel van ONZE muziekgeschiedenis.

Dat vraag ik mij dus af. Volgens mij zijn er wereldwijd mensen/muzikanten whatever begonnen met dit soort 'geluidsexperimenten' vanuit een nieuwsgierigheid naar wat er allemaal kan met 'nieuwe geluiden'. In de jaren 50/60 was er geen internet, was er nog veel minder sprake van 'globale media' (kan even niets beters verzinnen...) zoals we die vandaag kennen. Hierdoor is er denk ik veel vaker sprake geweest van individuele 'elektrokluizenaars' die lekker voor zichzelf pielden zonder dat ze verkeerden in elkaars invloedsferen. En zich er misschien ook niet bijster veel voor interesseerden.

Iemand als Tod Dockstader (electro-akoestische kluizenaar begin jaren '60) was, naar wat ik van hem weet te oordelen, een nogal in zichzelf gekeerde persoon die niets met de (muziek)wereld van doen had/wilde hebben. Ik heb de indruk dat bv. die mensen in het NatLab ook gewoon deden waar ze zelf zin in hadden, waar ze nieuwsgierig naar waren. Zonder duidelijke oorsprong of referentie. Maar misschien zie ik het allemaal veel te naief en zit ik er ver naast...

de structuren en ritmes die je later bij Kraftwerk en house terughoorde (in plaats dus van 'geluidjes'), dan kun je toch niet veel verder terug dan '56 denk ik.

Maar daar zal de technologie dus een grote rol in hebben gespeeld. Als je 4K geheugen in je synthesizer hebt, moet je wel met loops werken. (met traditionele instrumenten is juist heel saai om zo te spelen).
Bij house komt daar dan nog bij dat het allereerst dansmuziek is, dat legt ook weer dwang op (en vormen die uit de funk en soul komen).

Maar goed, ik ben een leek op het gebied van de hardware die komt kijken bij het maken van electronische muziek en hoewel zeer geinteresseerd in de uitkomst, laat ik de verdere research graag aan anderen over :)
Bob audioneer (werk je in een studio o.i.d.?) lijkt me meer op de hoogte van de technische details.

overigens is het natuurlijk niet terug te voeren op één enkel persoon hoor Willem, maar ik trof net wel heel interessante info aan in Electronic Sound, the past and promise of elektronic music van Joe Chadabe. ik kom er later op terug.

fröbelende kietelmuziek zegt Martijn Grooten. Uit het introductieboekje van de box een (in het Engels vertaalde, en zo overgenomen) recensie uit De Volkskrant van 1958 van een electronisch 'concert' van Henk Badings en Reinbert de Leeuw: "After listening to dozens of such tape compositios, one discovers that repeatedly one is confronted with the same kind of sound events: a sort of chain-rattling, a dusty cloud of sound confetti, tornadoes of dry clicks, vibe-like sentiments, howling, dripping water and attacking aggressive high tones and the sound of machine guns and drills. At first it might sound interesting, buth then you get bored since it's not new anymore"

IDM, anyone?

Werner Meyer-Eppler - directeur van het Instituut voor Phonologie aan de Universiteit van Bonn - is een sleutelfiguur in het geheel. al in 1949 geeft hij een lezing over elektronische muziek. dat wekt interesse bij Robert Beyer van de WDR in Keulen. samen bieden ze een jaar later een studieprogramma aan dat 'De wereld van geluid en elektronische muziek' heet aan de Universiteit van Darmstadt. dat zorgt ervoor dat Fritz Enkel - op dat moment directeur van de WDR - besluit om in Keulen een studio te bouwen om elektronische muziek te fabriceren. allen waren zij aanhangers van het zogenaamde Serialisme, een houding ten aanzien van de structuur van muziek die is neergezet door Schönberg en later is uitgewerkt door zijn leerling Webern. het is een nogal ingewikkeld verhaal maar wat ik er van begrijp betekent het dat je alle onderdelen van je muziekstuk laat ontstaan vanuit eenzelfde eindige (bij Schönberg 12 stuks) rij van tonen. en dan gaat het bij de onderdelen ook om grootheden als geluidssterkte, tijdsduur etc. heel abstract dus allemaal. verder ging de WDR studio in Keulen anders te werk dan de gangbare in Amerika en Parijs, ze maakten namelijk geen gebruik van microfoons maar verkregen het geluid door elektronische instrumenten zelf (sinus generatoren etc).
Boulez was er kind aan huis want hij was zo'n serialist (citaat van hem: "I, in turn, assert that any musician who has not experienced - I do not say understood, but, in all exactness, experienced - the necessity of serialism is useless").

maar terug naar Nederland. diezelfde Werner Meyer-Eppler gaf in 1954 een lezing in Hilversum die in ons land het balletje aan het rollen brengt.

de rest is te lezen in de boekjes bij de cdbox en het eerder genoemde Chadabe dat overigens niets vermeldt over Eindhoven buiten dan de relatie Philips-Varese.

Kijk, ik wil mezelf niet op de borst kloppen, maar ik vond dat dus al na twee keer een mp3 luisteren. :)

Maar als mensen er plezier aan beleven, blijf er dan vooral naar luisteren. Ik krijg alleen wel een beetje het idee dat men heel geforceerd dwarsverbanden en invloeden probeert aan te tonen.

Of Montreal was overigens van grote invloed op de Beach Boys. En nu niet meteen aankomen met het argument dat die laatsten 30 jaar eerder waren, want dan leg je je al bij voorbaat onnodig vast op een geconstrueerde lineaire tijdschaal. [hier wederom een ironie-alert]

Of de electronica in de groove, want dan kom ik een beetje uit op Sly Stone ten tijde van There's A Riot Going On (1972 asikmenietvergis?), met name die ritmebox op 'Family Affair' (je kan ook naar de tweede helft van Tago Mago luisteren, al wordt die ritmebox daar net als op Dark Magus van Miles Davis meer als een leuk effect gebruikt dan als De Bron Van De Groove). Ik sta natuurlijk open voor andere suggesties. :)

Naar aanleiding van diezelfde discussie bood de Eindhovense student Mark van Turnhout zijn scriptie over De theremin en de geschiedenis van de electronische muziekinstrumenten tot de Tweede Wereldoorlog aan. Liefhebbers mogen hem mailen.

Zit er groove in een hydraulisch orgel?

nl.muziek nog eens de naam Athanasius Kircher

discussie

Zoals Adorno gezegd zou kunnen hebben en eigenlijk ook bedoelde: Eindhoven de gèkste!!!!!

Gaat dat zien!

Nu nog gaan luisteren. :)

Geweldig om terug te lezen, deze draad. Where are we now?

RIP Dick Raaijmakers.

Behoorlijk wat tapemuziek en andere vroege elektronica verder. :)

R.I.P. Dick

aw, RIP Kid Baltan